एस जयशंकर: डॉ. एस जयशंकर (S Jaishankar) यांनी आज पुन्हा परराष्ट्र मंत्रालयाचा पदभार स्वीकारला आहे आणि ते सलग दुसऱ्यांदा भारताचे परराष्ट्र मंत्री (Foreign Affairs Minister) बनले आहेत, जे स्वतःमध्ये ऐतिहासिक (Historical) आहे. आपल्या पहिल्या कार्यकाळात चमकदार कामगिरी करणाऱ्या एस. जयशंकर यांच्यावर पुन्हा विश्वास निर्माण झाला असून मोदी सरकारच्या तिसऱ्या कार्यकाळात त्यांच्या नावाचा नव्या मंत्रिमंडळात (Cabinet) समावेश करण्यात आला आहे. आज पदभार स्वीकारल्यानंतर त्यांनी चीन आणि पाकिस्तान या शेजारी देशांशी असलेल्या संबंधांवर चिंता व्यक्त केली आहे. एस. देशांशी संबंध वेगळे आणि समस्याही वेगळ्या असल्याचं जयशंकर यांनी म्हटलं आहे.
चीन आणि पाकिस्तानबाबत काय धोरण असेल?
सलग दुसऱ्यांदा पदभार स्वीकारल्यानंतर भारताचे परराष्ट्र मंत्री एस. जयशंकर यांनी भारताचे ‘शत्रू देश’ असलेल्या चीन आणि पाकिस्तानबाबत भविष्यात कोणत्या प्रकारचे धोरण आखले जाणार आहे, याचे संकेत दिले आहेत. चीनबाबत ते म्हणाले, “दोन्ही देशांनी सीमा (Border) प्रश्नावर तोडगा काढण्याची गरज आहे, तर पाकिस्तानसाठी भारताला सीमापार दहशतवादाच्या जुन्या समस्येवर तोडगा काढण्याची गरज आहे.” येत्या पाच वर्षात चीन आणि पाकिस्तान (Pakistan) सोबतच्या संबंधांबाबत विचारले असता जयशंकर म्हणाले, “कोणत्याही देशात आणि विशेषत: लोकशाहीमध्ये सलग तीन वेळा सरकार निवडून येणे ही मोठी गोष्ट आहे. त्यामुळे जगाने निश्चितपणे हे केले पाहिजे. असे दिसते की आज भारतात बरीच राजकीय स्थिरता आहे.” ते म्हणाले, “ज्यापर्यंत पाकिस्तान आणि चीनचा संबंध आहे, त्या देशांसोबतचे आमचे संबंध वेगळे आहेत आणि तिथल्या समस्याही वेगळ्या आहेत. चीनच्या बाबतीत आमचे लक्ष सीमा समस्यांवर तोडगा काढण्यावर असेल आणि पाकिस्तानसोबत आम्ही” सीमापार दहशतवादाच्या जुन्या समस्येवर तोडगा काढू इच्छितो…”
जयशंकर परराष्ट्र सचिव राहिले आहेत
आम्ही तुम्हाला सांगतो की, पंतप्रधान नरेंद्र मोदी (PM Narendra Modi) यांच्या पहिल्या कार्यकाळात परराष्ट्र सचिव असलेले एस. जयशंकर यांनी भाजपच्या नेतृत्वाखालील सरकारच्या दुसऱ्या कार्यकाळात 2019 मध्ये परराष्ट्र मंत्री म्हणून पदभार स्वीकारला. जयशंकर यांच्या पहिल्या कार्यकाळात त्यांच्या अचूक मुत्सद्देगिरीबद्दल त्यांचे जागतिक स्तरावर कौतुक झाले. युक्रेन (Ukraine) युद्धासाठी क्रेमलिनला शिक्षा देण्यासाठी पाश्चिमात्य आणि युरोपने निर्बंध लादले होते अशा वेळी रशियन तेल आयात केल्याबद्दल त्यांनी जागतिक मंचावर भारताचा बचाव केला होता. जयशंकर यांनी अशा अनेक ऑपरेशन्स सुरू केल्या ज्यात हजारो भारतीयांना (Indians) युद्धक्षेत्रातून परत आणण्यात आले. याशिवाय युक्रेन युद्ध आणि गाझा युद्धाबाबतही एस. जयशंकर यांनी भारताचे धोरण ज्या पद्धतीने पुढे नेले आहे, त्याचे कौतुक होत आहे.
जयशंकर.. शांत स्वभाव, आक्रमक दृष्टिकोन
पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या पहिल्या कार्यकाळात भारताचे परराष्ट्र सचिव (Foreign Secretary) असलेले जयशंकर यांनी 2019 मध्ये भाजपच्या नेतृत्वाखालील सरकारच्या दुसऱ्या कार्यकाळात परराष्ट्र मंत्री म्हणून पदभार स्वीकारला. जयशंकर यांनी भारताचे परराष्ट्र सचिव (2015-18), युनायटेड स्टेट्स (2013-15), चीन (2009-2013) आणि झेक प्रजासत्ताक (2000-2004) मध्ये राजदूत म्हणून काम केले आहे. ते सिंगापूरमध्ये भारताचे उच्चायुक्त (2007-2009) देखील राहिले आहेत. जयशंकर यांनी मॉस्को, कोलंबो, बुडापेस्ट आणि टोकियो येथील दूतावास तसेच परराष्ट्र मंत्रालय आणि राष्ट्रपती सचिवालयात (Presidential Secretariat) इतर राजनैतिक पदेही भूषवली आहेत. जयशंकर यांच्या पहिल्या कार्यकाळात त्यांच्या अचूक मुत्सद्देगिरीबद्दल त्यांचे जागतिक स्तरावर कौतुक झाले. त्यांनी जागतिक स्तरावर भारताचा बचाव केला, कधी आक्रमकपणे तर कधी निपुण मुत्सद्द्याप्रमाणे. भारत रशिया (Russia) कडून कच्च्या तेलाची खरेदी का करत आहे आणि पाश्चिमात्य देशांचा त्यावर आक्षेप का नसावा, हे पश्चिमेला समजावून सांगण्यात ते यशस्वी झाले. रशियन गॅसच्या आयातीबद्दल त्यांनी युरोपियन टीकेचा उत्कृष्टपणे प्रतिकार केला आणि संपूर्ण जगाला धक्का बसला. खरे तर त्यांची भाषणे सोशल मीडियावर अनेकदा व्हायरल होतात. पाकिस्तानचे माजी पंतप्रधान इम्रान खान यांनीही त्यांच्या एका जाहीर सभेत त्यांचे भाषण केले होते आणि पाकिस्तानला जयशंकर यांच्याकडून परराष्ट्र धोरणाचे धडे घेण्यास सांगितले होते.
