चीन सोने का खरेदी करत आहे?

China: सोन्याच्या किमती अचानक वाढण्यामागे चीन हेच ​​खरे कारण असल्याचे मानले जात आहे. असा दावा केला जात आहे की चिनी ग्राहक (Chinese customers) मोठ्या प्रमाणात सोने खरेदी करत आहेत कारण त्यांचा रिअल इस्टेट किंवा स्टॉकसारख्या गुंतवणुकीवरील विश्वास डळमळीत झाला आहे. सोन्याच्या बाजारपेठेत (marketplace) चीनचा बराच काळ दबदबा असला तरी अलीकडे त्यात वाढ होत आहे. टाइम्स ऑफ इंडियाच्या वृत्तानुसार, दरम्यान, चीनच्या मध्यवर्ती बँकेने सोन्याच्या साठ्यात सातत्याने वाढ केली आहे. यासोबतच अमेरिकेच्या कर्जाचा वाटाही कमी झाला आहे. 2021 मध्ये चीनकडे अंदाजे $1.1 ट्रिलियन (trillion) अमेरिकन कर्ज होते. पण या वर्षी मार्चमध्ये ते जवळपास $775 अब्जवर आले आहे.

चीनचा सोन्यावरील (Gold) विश्वास दीर्घकाळ अबाधित राहणार असल्याचे बोलले जात आहे. लंडनस्थित मेटल्सडेलीचे (Metalsdaly) सीईओ रॉस नॉर्मन म्हणाले की चीन निर्विवादपणे सोन्याच्या किमती वाढवत आहे. पहिल्या तिमाहीत चीनमध्ये सोन्याचा वापर वर्षभरापूर्वीच्या तुलनेत 6 टक्क्यांनी वाढला आहे. गेल्या वर्षी 9 टक्के वाढीनंतर ही उडी आली आहे.
वृत्तानुसार, चीनची रिअल इस्टेट संकटात आहे, त्यामुळे गुंतवणूकदार सुरक्षित गुंतवणूक म्हणून सोन्याचा विचार करत आहेत. याशिवाय चीनमधील सोन्याची मुख्य खरेदीदार ही तिची केंद्रीय बँक (Central Bank) आहे. पीपल्स बँक ऑफ चायना (PBC) सलग 17 महिने सोने खरेदी करण्यात आघाडीवर आहे.

डॉलर देऊन सोने खरेदी

गेल्या वर्षी या बँकेने जगातील इतर सर्व केंद्रीय बँकांच्या तुलनेत सर्वाधिक सोने खरेदी केले होते. यामुळे बँकेचा सोन्याचा साठा गेल्या 50 वर्षांतील सर्वोच्च पातळीवर आहे. अहवालात असे म्हटले आहे की चीन बर्याच काळापासून अमेरिकेच्या तिजोरीतील आपली भागीदारी हळूहळू कमी करत आहे.
बीजिंगमधील बीओसी इंटरनॅशनलचे (BOC International) जागतिक मुख्य अर्थशास्त्रज्ञ गुआन ताओ यांनी सांगितले की, चीनने देशांतर्गत सोन्याची होल्डिंग वाढवण्यासाठी आपल्या चलनाचा वापर केला. पण आता त्याने पॅटर्न बदलला आहे.

चीनी बँका सोने खरेदीसाठी विदेशी चलन वापरत आहेत. खरे तर रशिया-युक्रेन युद्धामुळे (Russia-Ukraine war) पाश्चात्य देशांनी रशियावर अनेक निर्बंध लादले होते. या निर्बंधांनी चीनचे डोळे उघडले आहेत. यामुळेच ते अमेरिकन डॉलर आणि इतर चलनांवरचे अवलंबित्व कमी करत आहे.

रशियावर लादलेल्या निर्बंधातून धडा घेतला

किंबहुना, तैवान आणि अमेरिकेसोबत (America) सुरू असलेल्या व्यापार तणावामुळे, रशियाला (Russia) आज जे दिवस दिसत आहेत, ते भविष्यात त्याला पहावे लागतील, अशी भीती चीनला वाटत आहे. या भीतीने चीनला आपल्या साठ्यात विविधता आणण्यास प्रेरित केले आहे. या धोरणात सोने महत्त्वाची भूमिका (Important role) बजावत आहे.

भारत अजूनही चीनच्या पुढे आहे

तथापि, मनोरंजक गोष्ट अशी आहे की आक्रमकपणे (Aggressively) सोने खरेदी करूनही, चीनच्या परकीय चलन साठ्यात या धातूचा वाटा केवळ 4.6% आहे. टक्केवारीच्या दृष्टीने पाहिले तर भारताकडे (India) सोन्याचा साठा जवळपास दुप्पट आहे.