मुंबई/ बीड (Election 2024) : लोकसभा निवडणुकीनंतर (LokSabha Elections) अवघ्या काही महिन्यांनंतर झालेल्या विधानसभा निवडणुकीत (Pankaja Munde) पंकजा मुंडे, यांचा परळीची जागा त्यांचा चुलत भाऊ आणि राष्ट्रवादीचे धनंजय मुंडे यांच्याकडून पराभूत झाली. यावेळी धनंजय मुंडे हे अजित पवार यांच्या पाठीशी होते. पण तरीही ही जागा भाजपसाठी आव्हान निर्माण करणारी ठरली. यावेळी मराठवाड्यातील बीडच्या जागेवर भाजपने दोन वेळा खासदार प्रीतम मुंडे यांच्याऐवजी त्यांची मोठी बहीण पंकजा मुंडे यांना संधी दिली आहे. (Pankaja Munde) पंकजा आपल्या स्पष्टवक्तेपणामुळे अनेकदा चर्चेत असते. पण, यावेळी पंकजा यांच्यासाठी ही जागा सोपी दिसत नाही.
मराठा आंदोलनाने बीडचे निवडणूक समीकरण बिघडवले
पंकजा (Pankaja Munde) या माजी केंद्रीय मंत्री आणि भाजपचे दिवंगत ज्येष्ठ नेते गोपीनाथ मुंडे यांच्या कन्या आहेत. किंबहुना, गेल्या काही महिन्यांत मराठा आरक्षण आंदोलन (Maratha Andolan) आणि त्याचे नेते मनोज जरंगे पाटील (Manoj Jarange Patil) यांच्या प्रचारामुळे या भागातील मराठा आणि ओबीसी समाजात खोल दरी निर्माण झाली आहे. पाटील यांच्या आंदोलनालाही हिंसक वळण आले होते.
पंकजा यांच्यासमोर मोठे आव्हान
मराठा आंदोलनाच्या नेत्याने थेट भाजपच्या विरोधात मतदान करण्याचे आवाहन केले नसले तरी, ते ज्याला विरोध करण्यास सांगत आहेत, ते भाजपकडेच अंगुलीनिर्देश करत आहेत. या निवडणुकीत मराठा समाजात निर्माण झालेल्या आरक्षणाच्या हव्यासाचा फटका पंकजा (Pankaja Munde) यांना सहन करावा लागू शकतो. खासदार ते बीडपर्यंतच्या बहुतांश पदांवर वंजारी (ओबीसी) समाजाचा कब्जा आहे, असे संदेश मराठा समाजात सोशल मीडियावर फिरवले जात आहेत. या भागात बहुसंख्य असूनही (Maratha Reservation) मराठा समाजाला कसे उपेक्षित राहावे लागत आहे, असा संदेश दिला आहे.
आरक्षणाच्या वादामुळे मराठा आणि बिगर मराठा असे ध्रुवीकरण
मराठ्यांना आपली ताकद दाखवण्यासाठी एकजूट होऊन भाजपच्या विरोधात मतदान करण्यास सांगितले जात आहे. या प्रकारचे वातावरण पाहता आरक्षणाचा मुद्दा मराठा (Maratha Reservation) आणि इतर समाजातील ध्रुवीकरणाचे प्रमुख कारण बनल्याचे दिसते. शाळेचे सेवानिवृत्त मुख्याध्यापक गोवर्धन राठोड म्हणाले की, मराठा आणि ओबीसी समाजात असे ध्रुवीकरण मी 60 वर्षात पाहिले नाही. कटुता इतकी आहे की, राठोड ना मराठा ना वंजारी या दोन समाजातील लोकांना एकमेकांशी सामान्यपणे वागावेसेही वाटत नाही.
मराठा समाजाची लोकसंख्या मोठी
बीडमध्ये 6 लाखांपेक्षा जास्त मराठा लोकसंख्येच्या तुलनेत वंजारी समाजाची लोकसंख्या केवळ 3.5 लाख आहे. या भागातील राजकारणाचा अंदाज घेत शरद पवार यांनी राष्ट्रवादीच्या (शरदचंद्र पवार) वतीने बजरंग सोनवणे यांना संधी दिली आहे. तो (Maratha Reservation) मराठा समाजातील आहे. गेल्या निवडणुकीत त्यांचा प्रीतम मुंडे यांच्याकडून 1.68 मतांनी पराभव झाला, मात्र तरीही त्यांना 5 लाख मते मिळाली.