नवी दिल्ली (India Gold Shifts) : धनत्रयोदशी आणि दिवाळीच्या मुहूर्तावर भारताच्या नरेंद्र मोदी सरकारने (Modi government) ऐतिहासिक निर्णय घेतला आहे. रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) ने लंडनस्थित बँक ऑफ इंग्लंडमधून 102 टन सोने देशातील सुरक्षित ठिकाणी आणण्याची घोषणा केली. गेल्या दोन वर्षांत RBI ने ब्रिटनमधून एकूण 214 टन सोने भारतात हस्तांतरित केले आहे. सोन्याची (India Gold) सुरक्षा वाढवणे आणि परदेशी साठवणुकीचा खर्च कमी करणे, हा या हालचालीचा मुख्य उद्देश आहे. RBI चे हे पाऊल भारताच्या आर्थिक सुरक्षा आणि स्थैर्याप्रती आपली वचनबद्धता दर्शवते. सोन्याचा मोठा हिस्सा आता देशातच राहील, ज्यामुळे सुरक्षा वाढेल आणि परदेशी साठवणुकीचा खर्च कमी होईल. सोने ही एक सुरक्षित मालमत्ता आहे, जी आगामी काळात देशाच्या आर्थिक स्थैर्यासाठी फायदेशीर ठरेल.
जागतिक तणाव आणि सोन्याची सुरक्षितता
अहवालानुसार, जगातील वाढता भू-राजकीय तणाव लक्षात घेऊन RBI आणि भारत सरकारने देशात सोने (India Gold) सुरक्षित ठेवण्याचा निर्णय घेतला आहे. रशिया-युक्रेन युद्ध, इस्रायल-हमास संघर्ष आणि मध्यपूर्वेत सुरू असलेली तणावपूर्ण परिस्थिती यामुळे भारत सरकार आणि आरबीआयला देशांतर्गत सुरक्षेमध्ये आपली महत्त्वाची मालमत्ता जपून ठेवायची आहे. सोने ही सुरक्षित मालमत्ता मानली जाते, जी आर्थिक अस्थिरतेच्या काळातही स्थिर राहते.
भारतात सोने आणण्यामागची मुख्य कारणे
भू-राजकीय अस्थिरता: जगभरात सुरू असलेला संघर्ष आणि तणाव लक्षात घेता, देशाच्या मालमत्तेचे रक्षण करणे महत्त्वाचे आहे.
स्टोरेज खर्चात कपात: बँक ऑफ इंग्लंडमध्ये सोने (India Gold) ठेवण्यासाठी स्टोरेज शुल्क आहे. सोने भारतात आणून हा खर्च वाचू शकतो.
महागाई संरक्षण: सोने ही अशी मालमत्ता आहे, जी मंदी आणि चलनवाढीच्या काळातही मूल्य राखते. दीर्घ कालावधीत स्थिर मागणी असलेली ही मालमत्ता आहे.
324 टन सोने परदेशाच्या ताब्यात
सप्टेंबर अखेरपर्यंत, RBI कडे एकूण 855 टन सोने आहे. त्यापैकी 510.5 टन सोने (India Gold) भारतातच सुरक्षित ठिकाणी ठेवण्यात आले आहे. उर्वरित 324 टन सोने अद्याप बँक ऑफ इंग्लंड आणि बँक फॉर इंटरनॅशनल सेटलमेंट्स (BIS) च्या ताब्यात आहे. भारत सरकारचा असा विश्वास आहे की, परदेशात ठेवलेल्या सोन्यापेक्षा भारतात सोने अधिक सुरक्षित आहे.
बँक ऑफ इंग्लंडमध्ये सोने का जमा केले जाते?
बँक ऑफ इंग्लंडने मध्यवर्ती बँकांसाठी सुरक्षित ठेवी म्हणून काम केले आहे. स्वातंत्र्यपूर्व काळापासून भारताचे काही (India Gold) सोने तेथे ठेवले आहे. लंडन बुलियन मार्केटमध्ये सुलभ प्रवेश आणि तरलतेची सोय हे देखील अनेक देश लंडनमध्ये सोने ठेवण्याचे एक कारण आहे. पण आता, सध्याची जागतिक परिस्थिती लक्षात घेता, RBI चे लक्ष देशांतर्गत राखीव ठेवण्यावर आहे.
20 टनांपेक्षा जास्त सोन्याचा साठा
RBI च्या 20 टनांहून अधिक होल्डिंग्स सोन्याच्या साठ्यात ठेवण्यात आल्या होत्या. बँक ऑफ इंग्लंड यूके आणि इतर मध्यवर्ती बँकांच्या (India Gold) सोन्याच्या साठ्यासाठी सुरक्षित आश्रयस्थान प्रदान करते आणि न्यूयॉर्क फेडरल रिझर्व्ह नंतर सोन्याचा दुसरा सर्वात मोठा संरक्षक आहे. 1697 मध्ये बांधलेले आणि नंतर ब्राझील ते ऑस्ट्रेलिया आणि कॅलिफोर्निया ते दक्षिण आफ्रिकेपर्यंत सोन्याच्या गर्दीचा सामना करण्यासाठी विस्तारित केलेल्या “बुलियन वेअरहाऊस” मध्ये अंदाजे 4 दशलक्ष सोन्याचे बार आहेत.
