दीर्घकाळ बसून राहाणे, आरोग्यासाठी धोकादायक!
नवी दिल्ली (New Delhi) : दीर्घकाळ बसून राहाणे, हे शारीरिक निष्क्रियतेसारखे आहे आणि त्याचे आरोग्यावर होणारे, परिणाम आरोग्य तज्ञांची प्राथमिक चिंता आहे. जागतिक आरोग्य संघटनेने (WHO) शरीराला किमान हालचाल आणि क्रियाकलाप देण्यासाठी आठवड्यातून 150 मिनिटे शारीरिक हालचाली करण्याचा सल्ला दिला आहे. शारीरिक हालचालींचा अभाव किंवा दुसऱ्या शब्दांत सांगायचे, तर जास्त वेळ बसून राहिल्याने, लठ्ठपणा येऊ शकतो, जो अनेक जीवघेण्या आजारांचा एक प्रमुख जोखीम घटक आहे. बसून राहण्याच्या सवयीमुळे शरीरात हृदयरोग, लठ्ठपणा, मधुमेह आणि मानसिक आरोग्य समस्यांचे धोके वाढतात.
जास्त वेळ बसून राहिल्याने आरोग्याला ‘हे’ धोके होतात…
बसून राहण्याची सवय हृदयरोगांच्या वाढीव जोखमीशी संबंधित आहे. जे व्यक्ती शारीरिक हालचालीशिवाय, दिवसातून आठ तासांपेक्षा जास्त वेळ बसून राहतात, त्यांना लठ्ठपणा आणि धूम्रपानासारख्या धोक्याप्रमाणे मृत्यूचा धोका असतो. जास्त वेळ बसल्याने चयापचय (Metabolism) मंदावतो, ज्यामुळे शरीराची रक्तातील साखर आणि रक्तदाब नियंत्रित करण्याची क्षमता आणि शरीरातील चरबी कमी होते. यामुळे लठ्ठपणा आणि चयापचय सिंड्रोम (Metabolic Syndrome) होऊ शकतो. शरीरात हृदयरोग, स्ट्रोक आणि मधुमेहाचा धोका वाढवणाऱ्या आजारांचा समूह वाढतो.
शारीरिक निष्क्रियता (Physical Inactivity) हा एक प्रकारचा मधुमेह विकसित होण्यासाठी, एक महत्त्वाचा जोखीम घटक आहे. जास्त वेळ बसल्याने, मधुमेहाचा पूर्वसूचक असलेल्या, इन्सुलिन (Insulin) प्रतिरोधकतेचा धोका वाढू शकतो. बसून राहण्याची सवय चिंता आणि नैराश्याच्या वाढीव जोखमीशी जोडली गेली आहे. शारीरिक हालचालींचा अभाव मानसिक आरोग्य आणि संज्ञानात्मक कार्यावर परिणाम करू शकतो.
बसून राहण्याची सवय आपण कशी मोडू शकतो?
1) दर 30 मिनिटांनी उभे राहा आणि हालचाल करा. लहान, वारंवार चालण्याचे ब्रेक देखील, आरोग्य धोके लक्षणीयरीत्या कमी करू शकतात.
2) आरोग्य मार्गदर्शक तत्त्वांनुसार, दर आठवड्याला किमान 150 मिनिटे मध्यम-तीव्रतेचा किंवा 75 मिनिटे उच्च-तीव्रतेचा व्यायाम करण्याचे लक्ष्य ठेवा.
3) मनोरंजक स्क्रीन वेळ मर्यादित करा आणि तुमच्या विश्रांतीच्या दिनचर्येत अधिक शारीरिक हालचालींचा समावेश करा.
4) बसताना, स्नायू आणि सांध्यावरील ताण कमी करण्यासाठी योग्य आसन ठेवा.