नवी दिल्ली (Tata Group) : देशातील सर्वात मोठी औद्योगिक कंपनी टाटा समूहाची (Tata Group) होल्डिंग कंपनी टाटा सन्सने नवीन वर्षात मोठा निर्णय घेतला आहे. माहितीनुसार, टाटा सन्सने समूह कंपन्यांना, विशेषतः टाटा डिजिटल, टाटा इलेक्ट्रॉनिक्स (Tata Electronics) आणि एअर इंडियासारख्या नवीन कंपन्यांना त्यांची कर्जे आणि दायित्वे स्वतंत्रपणे व्यवस्थापित करण्यास सांगितले आहे. यासोबतच बँकांना लेटर ऑफ कम्फर्ट आणि क्रॉस-डिफॉल्ट क्लॉज देण्याची परंपरा टाटा सन्समध्ये बंद करण्यात आली आहे. टाटा सन्सने (Tata Sons) बँकांना आपल्या नवीन पध्दतीची माहिती दिली असून, भविष्यात इक्विटी गुंतवणूक (Equity Investment) आणि अंतर्गत स्रोतांद्वारे नवीन उपक्रमांना भांडवल वाटप केले जाणार आहे.
टाटा सन्सने गेल्या वर्षी आरबीआयकडे (RBI) आपले नोंदणी प्रमाणपत्र स्वेच्छेने समर्पण केले होते. यापूर्वी कंपनीने अनलिस्टेड राहण्यासाठी 20,000 कोटी रुपयांपेक्षा जास्त कर्ज फेडले होते. नवीन व्यवसायाला मुख्यत्वे लाभांश आणि टाटा कन्सल्टन्सी सर्व्हिसेस (TCS) मधून निधी दिला जाईल. TCS ही टाटा समूहाची मार्केट कॅपनुसार (Market Cap) सर्वात मोठी कंपनी आहे आणि देशातील दुसरी सर्वात मोठी कंपनी आहे. टाटा सन्सने बँकांना सांगितले आहे की, प्रत्येक श्रेणीतील केवळ आघाडीची सूचीबद्ध कंपनीच होल्डिंग संस्था म्हणून काम करेल. टाटा सन्सने टिप्पणीसाठी ईटीच्या (ET) विनंतीला प्रतिसाद दिला नाही.
कोणत्या कंपन्यांवर परिणाम होईल
पारंपारिकपणे टाटा स्टील, टाटा मोटर्स (Tata Motors), टाटा पॉवर आणि टाटा कंझ्युमर (Tata Consumer) यासारख्या जुन्या सूचीबद्ध समूहातील बहुतेक कंपन्या त्यांचे कर्ज स्वतःच व्यवस्थापित करतात. त्यामुळे टाटा सन्सच्या भूमिकेतील बदलाचा त्यांच्यावर विशेष परिणाम होण्याची शक्यता नाही. तथापि, गेल्या काही वर्षांपासून टाटा सन्सने सुरू केलेले व्यवसाय भांडवल वाटपासाठी होल्डिंग कंपनीवर अवलंबून आहेत. एकदा ते गंभीर स्तरावर पोहोचले की, या कंपन्या त्यांच्या भांडवलाची आवश्यकता स्वतः व्यवस्थापित करतील.
कंपन्यांमध्ये टाटा सन्सचा मोठा हिस्सा
टाटा सन्सने या कंपन्यांना काही वर्षांमध्ये आपल्या प्रमुख व्यवसायांमध्ये स्थान मिळण्यास तयार केले आहे आणि त्यांनी महत्त्वपूर्ण निधी आणला आहे. मात्र, टाटांच्या ऑपरेटींग कंपन्यांना कर्ज देण्यास बँकांना कोणतीही अडचण नाही. याचे कारण म्हणजे या कंपन्यांमध्ये टाटा सन्सचा मोठा हिस्सा आहे. बँकर्स म्हणाले की होल्डिंग कंपनीची आर्थिक स्थिरता आणि तिच्या उपकंपन्यांमधील (Subsidiaries) मोठा इक्विटी स्टेक स्पष्ट हमीशिवाय देखील बँकांना खात्री देतो. यामुळेच बहुतांश मोठ्या बँका (Bank) टाटा कंपन्यांना सर्वाधिक कर्ज देतात.
आर्थिक परिस्थितीत बदल
सप्टेंबर 2022 मध्ये RBI ने Tata Sons ला NBFC वरच्या स्तरावर वर्गीकृत केले. या श्रेणीतील कंपन्यांनी तीन वर्षांच्या आत सूचीबद्ध होणे आवश्यक आहे. टाटा सन्सने यातून सूट मागितली आहे. मार्च 2023 ते मार्च 2024 दरम्यान टाटा सन्सच्या आर्थिक स्थितीत मोठा बदल झाला आहे. कंपनीवर 20,642 कोटी रुपयांचे कर्ज होते आणि आता 2,670 कोटी रुपयांची रोकड आहे. मार्च 2024 मध्ये, टाटा सन्सने TCS मधील 23.4 दशलक्ष शेअर्स विकून सुमारे 9,300 कोटी रुपये उभे केले. याचा वापर प्रामुख्याने कर्ज फेडण्यासाठी होत असल्याचे सूत्रांनी सांगितले.