महिला दिनी सिंधुताई सपकाळ यांची प्रेरणादायी कहाणी.!
महिला दिन (Women’s Day) : आंतरराष्ट्रीय महिला दिन 8 मार्च रोजी साजरा केला जातो. भारतीय इतिहासात महिलांनी महत्त्वाची भूमिका बजावली आहे. प्राचीन ग्रंथांमध्येही अशा अनेक विद्वान महिलांचा उल्लेख आहे, ज्यांच्या ज्ञानापुढे मोठे विद्वानही नतमस्तक झाले. विदुशी गार्गी, विदुशी मैत्रेयी, द्रौपदी किंवा भारती, मंदना मिश्राची पत्नी, या प्राचीन काळातील विद्वान महिलांनी त्यांच्या विद्वत्तेने त्या काळातील अनेक विद्वानांना थक्क केले होते.
जीवन हे गुलाबांची बाग नाही…
आजच्या काळातही अशा काही महिला आहेत, ज्यांच्याकडून समाजाला खूप काही शिकण्याची गरज आहे. सिंधुताई सपकाळ (Sindhutai Sapkal) यांची कहाणी जी, तुमच्या मनाला थंडावा देईल. त्यांच्या जीवनातून तुम्ही असे काहीतरी शिकू शकता, जे तुम्हाला आयुष्यात काहीतरी साध्य करण्यासाठी प्रेरणा देईल. असे म्हणतात की, जीवन हे गुलाबांची बाग नाही. हे वाक्य सिंधुताई सपकाळ यांना अगदी बरोबर बसते. तिला लहानपणापासूनच अभ्यास करायचा होता, पण तिच्या आईने तिला विचारले की, शिक्षण घेतल्यानंतर तू काय करशील. आणि फक्त 10 वर्षांच्या तरुण वयात, तिचे लग्न तिच्या वयाच्या तिप्पट मुलाशी झाले.
16 वेळा दगडाने वार करून त्याची नाळ तोडली…
सिंधुताईंना त्यांच्या मुलीला स्टेशनवर सोडावे लागले होते. लग्नानंतर, एका अफवेमुळे त्यांच्या पतीने त्यांना घराबाहेर काढले. त्यावेळी ती 9 महिन्यांची गर्भवती होती. बेघर सिंधुताईंनी गायींमध्ये तिच्या मुलीला जन्म दिला. त्यावेळी त्यांना मदत करण्यासाठी कोणीही नव्हते, म्हणून त्यांनी स्वतःची नाळ स्वतः कापली. एका कार्यक्रमात त्यांनी सांगितले की, त्याने 16 वेळा दगडाने वार करून त्याची नाळ तोडली. ती गरिबीने इतकी त्रस्त होती की, तिला तिच्या मुलीला स्टेशनवर सोडावे लागले. या घटनेने त्याला इतके धक्का बसला की, ती आत्महत्येचा विचार करू लागली.
स्मशानात आश्रय घ्यावा लागला.!
सिंधुताई स्टेशनवर भिक्षा मागून आपला उदरनिर्वाह करत असत. त्याला स्मशानात आश्रय घ्यावा लागला. तुम्हाला हे जाणून आश्चर्य वाटेल की, त्यांनी जळत्या मृतदेहाच्या अग्नीवर अंत्यसंस्कारासाठी ठेवलेल्या, पिठापासून बनवलेल्या चपाती भाजून आपली भूक भागवली होती आणि तीच चपाती त्यांनी आपल्या मुलीलाही खायला दिली होती. तिच्या सुरुवातीच्या काळात ती ट्रेनमध्ये भीक मागून आपला उदरनिर्वाह करत असे.
अनाथ मुलांना पाहून माझ्या मनात प्रेम निर्माण झाले…
या काळात त्यांनी अनेक अनाथ (Orphan) आणि असहाय्य मुले पाहिली आणि त्यांना पाहून त्यांच्या हृदयात प्रेम निर्माण झाले. तिने या अनाथ आणि गरीब मुलांचा आधार बनण्याची प्रतिज्ञा केली. सिंधुताईंना त्यांच्या आयुष्यात एक उद्देश सापडला. घडलं असं की, त्याच्या आयुष्यात असं वळण आलं की, समाजातील इतर लोकांनाही त्याचा फायदा झाला. अनाथ मुलांची काळजी घेणे हे त्याच्या जीवनाचे ध्येय बनले. ती भीक मागून आणि लोकांकडून मदत मागून, त्या असहाय्य मुलांची काळजी घेऊ लागली. सुरुवातीला लोकांनी त्यांना नाकारले पण, त्यांचा संघर्ष आणि प्रामाणिकपणा पाहून ते वितळले.
1050 मुलांना यशाचा दिला मंत्र!
सिंधुताईंनी त्यांच्या आयुष्यात सुमारे 1050 अनाथ मुलांचे पालनपोषण केले आहे. विशेष म्हणजे या सर्व मुलांना संगोपनासोबतच, चांगले शिक्षणही देण्यात आले आहे. यापैकी बरेच लोक आज अनाथाश्रम चालवतात आणि स्वतःचा व्यवसाय देखील करतात. त्यांचे 73 वर्षांचे आयुष्य संघर्षाने भरलेले होते, पण समाजाप्रती असलेले, त्यांचे उदारता समाजाला (Society) खूप प्रेरणा देते. समाजाप्रती उदारमतवादी दृष्टिकोन (Liberal Approach) असलेला, मराठी चित्रपट – मी सिंधुताई सपकाळ ‘बनवण्यात आला आहे. ती नेहमी म्हणायची, ‘प्रत्येकजण स्वार्थासाठी जगतो, इतरांसाठीही थोडे जगा.’ या अद्भुत कार्यासाठी त्यांना 900 हून अधिक राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय पुरस्कारांनी (International Award) सन्मानित करण्यात आले. त्यांना भारताच्या राष्ट्रपतींनी पद्मश्री (Padmashri) पुरस्कारानेही सन्मानित केले आहे. तो नेहमीच त्याच्या बक्षिसाची रक्कम अनाथाश्रमात खर्च करायचा. दया आणि करुणेचे मूर्तिमंत रूप असलेल्या सिंधुताईंचे 4 जानेवारी 2022 रोजी निधन झाले. त्यांच्या निधनाबद्दल देशाच्या पंतप्रधानांसह अनेक मान्यवरांनी शोक व्यक्त केला.
