बिहारमधील ही 4 शहरे टॉप 10 मध्ये दाखल
नवी दिल्ली (Most Polluted City) : सेंटर फॉर एनर्जी अँड क्लीन एअर रिसर्च (CREA) ने 2025 च्या पहिल्या सहामाहीतील देशभरातील हवेच्या गुणवत्तेच्या आकडेवारीवर आधारित एक सविस्तर अहवाल प्रसिद्ध केला आहे. अहवालानुसार, भारतातील सर्वात प्रदूषित शहर (Most Polluted City) आता दिल्ली नाही तर आसाम-मेघालय सीमेवर स्थित ‘बर्निहाट’ आहे.
CREA च्या विश्लेषणानुसार, बर्निहाटमधील हवेत PM 2.5 (2.5 मायक्रोमीटर किंवा त्याहून लहान कण) ची सरासरी एकाग्रता प्रति घनमीटर 133 मायक्रोग्राम नोंदवली गेली, जी (Most Polluted City) अत्यंत धोकादायक पातळी आहे. त्याच वेळी, दिल्लीमध्ये ही पातळी प्रति घनमीटर 87 मायक्रोग्राम होती. जी भारताच्या राष्ट्रीय वातावरणीय हवा गुणवत्ता मानक (NAQS) च्या दुप्पट आहे.
टॉप 10 सर्वाधिक प्रदूषित शहरे:
बर्नीहाट (आसाम-मेघालय सीमा)
दिल्ली (राष्ट्रीय राजधानी)
हाजीपूर (बिहार)
गाझियाबाद (उत्तर प्रदेश)
गुरुग्राम (हरियाणा)
पाटणा (बिहार)
सासाराम (बिहार)
तालचेर (ओडिशा)
रौरकेला (ओडिशा)
राजगीर (बिहार)
फक्त वाहने थांबवणे पुरेसे आहे का?
अहवालानुसार, दिल्लीसारख्या शहरांमध्ये जुन्या वाहनांवर बंदी घालण्यासारखे धोरण आवश्यक आहे. परंतु ते (Most Polluted City) प्रदूषणाच्या फक्त एकाच स्रोतावर लक्ष केंद्रित करतात. वाहने, तर उद्योग, बांधकाम, कचरा जाळणे आणि धूळ यासारख्या इतर स्रोतांकडे पुरेसे लक्ष दिले जात नाही.
बिहार सरकारने CREA अहवालावर आक्षेप घेतला आहे, BSPCB ने तो बनावट असल्याचे म्हटले आहे. सेंटर फॉर एनर्जी अँड क्लीन एअर रिसर्च (CREA) च्या अहवालात देशातील 10 सर्वात प्रदूषित शहरांमध्ये (Most Polluted City) बिहारमधील चार शहरे- हाजीपूर, सासाराम, पाटणा आणि राजगीर- यांचा समावेश असला तरी, बिहार राज्य प्रदूषण नियंत्रण मंडळाने (BSPCB) हा अहवाल पूर्णपणे फेटाळून लावला आहे.
मंडळाच्या एका वरिष्ठ अधिकाऱ्याने CREA अहवालाला एका खाजगी एजन्सीचा दिशाभूल करणारा आणि अपुष्ट अहवाल म्हटले आहे आणि म्हटले आहे, की, त्यात खऱ्या तथ्यांकडे दुर्लक्ष करण्यात आले आहे. BSPCB च्या मते, वायू प्रदूषण नियंत्रित करण्यासाठी राज्य सरकारकडून अनेक ठोस पावले उचलली जात आहेत, ज्यात हे समाविष्ट आहे:
- बांधकाम स्थळांवर हिरवळीचे आवरण आणि धूळ नियंत्रण उपायांचा अनिवार्य वापर
- CNG आणि इलेक्ट्रिक वाहनांना प्रोत्साहन देणे
- पिकांचे अवशेष (परळी) जाळण्यावर कडक बंदी
- शहरांमध्ये हवेच्या गुणवत्तेच्या देखरेखीच्या नेटवर्कचा विस्तार
तरीही, हाजीपूर, पाटणा, सासाराम आणि राजगीर सारख्या (Most Polluted City) शहरांमध्ये हवेच्या गुणवत्तेची परिस्थिती अजूनही आव्हानात्मक आहे. जी स्थानिक प्रशासनाशी समन्वय साधून नियंत्रित केली जात आहे.
