रक्त गोठणे हा देखील रक्त यंत्रणेचा एक महत्त्वाचा भाग!
रक्त गोठणे (Blood Clotting) : रक्त गोठणे ही एक नैसर्गिक प्रक्रिया आहे, जी दुखापत किंवा रक्तस्त्राव झाल्यास रक्त गोठवून शरीराचे संरक्षण करते. पण जर शरीरात अनावश्यकपणे गुठळ्या तयार होऊ लागल्या तर त्यामुळे अनेक समस्या निर्माण होऊ शकतात. शरीराचे सर्व भाग निरोगी राहण्यासाठी आणि योग्यरित्या कार्य करण्यासाठी, रक्ताभिसरण योग्यरित्या चालू राहणे महत्वाचे आहे. रक्त गोठणे हा देखील रक्त यंत्रणेचा (Blood System) एक महत्त्वाचा भाग आहे. रक्त गोठणे ही तुमच्या शरीराची एक पद्धत आहे, जी दुखापत किंवा इतर कोणत्याही गोष्टीच्या बाबतीत जास्त रक्तस्त्राव होण्यापासून रोखते.
रक्ताच्या गुठळ्या का तयार होतात?
रक्त गोठणे ही एक नैसर्गिक प्रक्रिया (Natural Process) आहे जी दुखापत किंवा रक्तस्त्राव झाल्यास रक्त गोठवून शरीराचे संरक्षण करते. ही प्रक्रिया प्लेटलेट्स (Platelets) आणि विविध प्रथिनांच्या मदतीने होते. तथापि, जेव्हा रक्ताच्या गुठळ्या चुकीच्या ठिकाणी, जसे की, शिरा किंवा धमन्यांमध्ये अनावश्यकपणे तयार होतात, तेव्हा त्यामुळे गंभीर आरोग्य समस्या उद्भवू शकतात. धमन्यांमध्ये (Arteries) रक्ताच्या गुठळ्या तयार होण्याची समस्या हृदयविकाराच्या झटक्यासाठी एक घटक मानली जाते, ज्याबद्दल सर्व लोकांनी सावधगिरी बाळगणे आवश्यक आहे. रक्ताच्या गुठळ्या का, तयार होतात आणि हे टाळण्यासाठी कोणते उपाय केले जाऊ शकतात ते जाणून घ्या?
रक्त गोठण्याच्या गंभीर समस्या!
रक्त गोठण्याच्या विकारामुळे, रक्ताच्या गुठळ्या खूप वेगाने तयार होऊ लागतात. याला थ्रोम्बोफिलिया (Thrombophilia) असेही म्हणतात. जेव्हा तुम्हाला दुखापत होते तेव्हा तुमच्या शरीरात रक्ताची गुठळी (Blood Clot) तयार होऊन रक्तस्त्राव थांबतो. रक्त गोठण्याची समस्या कधीकधी धोकादायक असू शकते, विशेषतः जर तुम्हाला उपचार मिळाले नाहीत. काही प्रकारचे आजार आणि जीवनशैलीतील समस्या रक्त गोठण्यास कारणीभूत ठरू शकतात.
1 कर्करोग आणि कर्करोगावर उपचार करण्यासाठी वापरल्या जाणाऱ्या औषधांमुळे धोका वाढतो.
2 लठ्ठपणा आणि गर्भधारणेच्या बाबतीत रक्त गोठण्याचा धोका देखील असतो.
3 गर्भनिरोधक गोळ्या किंवा हार्मोन रिप्लेसमेंट थेरपीचा जास्त वापर.
4 शारीरिकदृष्ट्या निष्क्रिय असलेल्यांमध्ये वाढलेला धोका दिसून आला आहे.
रक्त गोठण्याचे गंभीर दुष्परिणाम होऊ शकतात.!
जेव्हा शरीरात अनावश्यकपणे रक्त गोठण्यास सुरुवात होते, तेव्हा त्यामुळे अनेक गंभीर समस्या उद्भवू शकतात.
मेंदूच्या (Brain) धमन्यांमध्ये रक्ताच्या गुठळ्या झाल्यामुळे ऑक्सिजनचा पुरवठा (Oxygen) विस्कळीत होऊ शकतो, ज्यामुळे अर्धांगवायू होऊ शकतो. त्याचप्रमाणे, हृदयाच्या धमन्यांमध्ये रक्ताच्या गुठळ्या तयार झाल्यामुळे रक्ताभिसरणात (Circulation) अडथळा येऊ शकतो, ज्यामुळे हृदयविकाराचा (Heart Disease) झटका येऊ शकतो.
रक्त गोठण्याची चिन्हे कोणती आहेत?
डॉक्टर म्हणतात की, अशी काही लक्षणे आहेत जी तुमच्या शरीरात रक्त गोठण्याची प्रक्रिया सुरू असल्याचे दर्शवतात. प्रत्येकाने या लक्षणांकडे लक्ष दिले पाहिजे.
1 पाय किंवा हातांना सूज येणे. एका बाजूला पाय किंवा हाताला सूज येणे हे रक्त गोठण्याचे लक्षण मानले जाऊ शकते.
2 त्वचेचा रंग बदलणे किंवा तो निळा होणे. प्रभावित भागातील त्वचेचा रंग बदलू शकतो, जो रक्तप्रवाहात अडथळा दर्शवितो.
3 कोणत्याही स्पष्ट कारणाशिवाय तीव्र वेदना, विशेषतः पाय किंवा हातामध्ये, रक्ताच्या गुठळ्या झाल्याचे लक्षण असू शकते.
4 जर रक्ताची गुठळी फुफ्फुसांपर्यंत पोहोचली तर त्यामुळे श्वास घेण्यास त्रास होऊ शकतो आणि छातीत दुखू शकते.
5 मेंदूमध्ये रक्ताची गुठळी झाल्यास, एखाद्या व्यक्तीला चक्कर येऊ शकते किंवा बेशुद्ध वाटू शकते.
6 मेंदूमध्ये रक्ताच्या गुठळ्या झाल्यामुळे बोलण्याच्या क्षमतेवर परिणाम होऊ शकतो. हे स्ट्रोकचे लक्षण देखील मानले जाते.
रक्त गोठण्यास प्रतिबंध करण्यासाठी त्वरित उपाययोजना करा!
आरोग्य तज्ञ म्हणतात की, जर तुम्हाला रक्त गोठण्याची समस्या असेल; तर डॉक्टरांशी (Doctor) संपर्क साधा आणि त्यावर उपचार (Treatment) करा. काही औषधे आणि जीवनशैलीतील बदलांच्या मदतीने, रक्ताच्या गुठळ्या होण्याची समस्या शरीरात वाढण्यापासून आणि पसरण्यापासून रोखता येते. हृदय आणि फुफ्फुसांच्या (Lungs) आजारांनी ग्रस्त असलेल्या लोकांना या बाबतीत अधिक काळजी घेण्याचा सल्ला देण्यात आला आहे.
