टॅरिफ वॉरमुळे कृषी क्षेत्रासाठी समस्या वाढतील का?
वॉशिंग्टन (Washington) : अमेरिकेच्या प्रस्तावित परस्पर करांचा भारतीय कृषी क्षेत्रावर लक्षणीय परिणाम होऊ शकतो. कारण, याचा किमतींवर परिणाम होईल. एका देशाकडून दुसऱ्या देशाने लादलेल्या कर्तव्यांना प्रतिसाद म्हणून परस्पर कर्तव्ये लादली जातात. अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प (President Donald Trump) यांच्या ‘टिट फॉर टॅट’ (परस्पर शुल्क) लागू करण्याच्या प्रस्तावामुळे जगभरात खळबळ उडाली आहे. शेतीसह अनेक क्षेत्रांवर याचा परिणाम होऊ शकतो. तर, उत्पादनांच्या किमतींवर दबाव वाढू शकतो. जर अमेरिकेने भारतीय कृषी उत्पादनांवर (Agricultural Production) शुल्क वाढवले तर अमेरिकन बाजारपेठेत (American Market) या उत्पादनांच्या किमतीही वाढतील, ज्यामुळे त्यांची मागणी कमी होऊ शकते, असे कृषी तज्ज्ञांचे मत आहे. यामुळे भारतीय कृषी निर्यातदारांचे नुकसान होऊ शकते. विशेषतः अशा उत्पादनांसाठी जे अमेरिकन बाजारपेठेवर अवलंबून आहेत. डीजीसीआयएसच्या आकडेवारीनुसार, 2023-24 मध्ये भारताने अमेरिकेतून 11,893 कोटी रुपयांचे कृषी उत्पादने आयात केली, तर या काळात भारताने अमेरिकेला 12,435 कोटी रुपयांचे कृषी उत्पादने निर्यात केली.
भारत अमेरिकेकडून ‘ही’ कृषी उत्पादने खरेदी करतो!
अमेरिकेच्या प्रस्तावित परस्पर करांचा भारतीय कृषी क्षेत्रावर (Indian Agricultural Sector) लक्षणीय परिणाम होऊ शकतो. कारण, याचा किमतींवर परिणाम होईल. एका देशाकडून दुसऱ्या देशाने लादलेल्या, शुल्काच्या प्रत्युत्तरात परस्पर शुल्क लादले जाते. भारत अमेरिकेतून मसूर, वाटाणे, कापूस, बदाम, अक्रोड, मांस, मासे, सीफूड, कॉफी, दुग्धजन्य पदार्थ आणि ताजी फळे आयात करतो. कमर्शियल इंटेलिजेंस अँड स्टॅटिस्टिक्स डायरेक्टरेट जनरल (DGCIS) नुसार, 2023-24 मध्ये भारताने अमेरिकेतून 11,893 कोटी रुपयांची कृषी उत्पादने आयात केली, त्यापैकी सर्वाधिक 8664 कोटी रुपये ताज्या फळांवर खर्च झाले.
अमेरिका भारताकडून 13 हजार कोटी रुपयांची कृषी उत्पादने करते खरेदी…
कमर्शियल इंटेलिजन्स अँड स्टॅटिस्टिक्स डायरेक्टरेट जनरल (DGCIS) च्या आकडेवारीवरून असे दिसून येते की, भारत दरवर्षी अमेरिकेला 12,435 कोटी रुपयांचे अन्नधान्य, फळे आणि भाज्या निर्यात करतो. यामध्ये मांस, दुग्धजन्य पदार्थ आणि डाळींचे पदार्थ देखील समाविष्ट आहेत. 2023-24 मध्ये भारतातून अमेरिकेत निर्यात करण्यात आलेल्या कृषी उत्पादनांमध्ये तांदूळ हा सर्वाधिक असल्याचे आकडेवारीवरून दिसून येते. 2023-24 मध्ये, भारताने अमेरिकेला 2,527 कोटी रुपयांचा 2.34 लाख मेट्रिक टन बासमती तांदूळ निर्यात केला आहे. तर, 373 कोटी रुपयांचा 53,630 मेट्रिक टन बिगर-बासमती तांदूळ निर्यात करण्यात आला आहे. निर्यात केलेल्या, इतर कृषी उत्पादनांमध्ये 1,489 कोटी रुपयांचे दुग्धजन्य पदार्थ, 1,129 कोटी रुपयांचे प्रक्रिया केलेले फळे आणि रस, 758 कोटी रुपयांच्या प्रक्रिया केलेल्या भाज्या, 478 कोटी रुपयांच्या डाळी, 434 कोटी रुपयांची ताजी फळे यांचा समावेश आहे. डीजीसीआयएसच्या मते, 2023-24 दरम्यान भारताने अमेरिकेला 12,435 कोटी रुपयांचे कृषी उत्पादने निर्यात (Export Products) केली.
निर्यातदार आणि शेतकऱ्यांसाठी दर एक आव्हान!!
अमेरिकेतून आयात होणाऱ्या कृषी उत्पादनांवर भारताने लादलेल्या शुल्कात संभाव्य बदलांमुळे देशांतर्गत बाजारपेठेत (Market) स्पर्धा वाढू शकते, जी भारतीय शेतकऱ्यांसाठी आव्हानात्मक असू शकते, असे कृषी तज्ज्ञांनी सांगितले. तथापि, तज्ञांचा असा विश्वास आहे की, परस्पर शुल्कांचा भारतीय उद्योगाच्या (Indian Industries) मोठ्या भागावर मर्यादित परिणाम होईल. काही विश्लेषकांच्या मते, अमेरिकेच्या परस्पर करांमुळे भारतीय निर्यातदारांना (Indian Exporter) त्रास होऊ शकतो, परंतु त्याचा परिणाम व्यापक होणार नाही. परस्पर करांची (Tax) नेमकी रक्कम ही करांचे दर, प्रभावित उत्पादनांची यादी आणि दोन्ही देशांमधील व्यापारी संबंधांची स्थिती यासारख्या विविध घटकांवर अवलंबून असेल.
भारतीय कृषी निर्यातीवर होणारा परिणाम आणि देशांतर्गत बाजारपेठेतील संधी!!
अमेरिकेकडून परस्पर शुल्क लादण्याच्या शक्यतेवर बोलताना, कृषी तंत्रज्ञान तज्ञ अक्षय खोब्रागडे (Agricultural Technology Expert Akshay Khobragade) म्हणाले की, अशा शुल्कांमुळे भारतीय कृषी निर्यातीला काही आव्हाने निर्माण होऊ शकतात, परंतु त्याच वेळी ते काही नवीन शक्यतांचे दरवाजे देखील उघडू शकतात. जर अमेरिकेने भारतीय कृषी उत्पादनांवर जास्त शुल्क लादले तर भारतीय उत्पादनांच्या किमती वाढू (Prices Rise) शकतात, ज्यामुळे अमेरिकन बाजारपेठेतील त्यांची स्पर्धात्मकता कमी होऊ शकते.
अमेरिकेच्या परस्पर करांचा, भारतीय कृषी क्षेत्रावर होऊ शकतो लक्षणीय परिणाम.!
अमेरिकन ग्राहकांसाठी भारतीय कृषी उत्पादनांच्या वाढत्या किमतींमुळे या उत्पादनांची मागणी कमी होऊ शकते. यामुळे, भारतीय निर्यातदारांना निर्यातीच्या प्रमाणात घट होऊ शकते, ज्याचा थेट परिणाम त्यांच्या उत्पन्नावर (Income) होईल. याशिवाय, खोब्रागडे यांचा असा विश्वास आहे की, या कर्तव्यांमुळे भारताच्या देशांतर्गत कृषी क्षेत्राला एक नवीन संधी मिळू शकते. जर अमेरिकेतून निर्यात कमी झाली तर भारतीय ग्राहक स्थानिक उत्पादनांकडे वळू शकतात, ज्यामुळे भारतीय शेतकऱ्यांना (Farmer) त्यांच्या उत्पादनांसाठी एक नवीन बाजारपेठ मिळू शकते.
